Η Επιτροπή της ΕΕ παρουσίασε τη δέσμη μέτρων για το κλίμα «Fit for 55». Περιέχει νομοθετικές πρωτοβουλίες με τις οποίες η Επιτροπή θέλει να επιτύχει τους στόχους της «Πράσινης Συμφωνίας». Ένα σημαντικό σημείο για την αυτοκινητοβιομηχανία είναι ότι οι εκπομπές CO2 από καινούργια αυτοκίνητα θα μειωθούν στο μηδέν έως το 2035, πράγμα που σημαίνει το τέλος της βενζίνης και του ντίζελ.
Συγκεκριμένα, η Επιτροπή παρουσίασε δώδεκα νομοθετικές πρωτοβουλίες, εκ των οποίων οκτώ είναι επικαιροποιήσεις της ισχύουσας νομοθεσίας. Εκτός από τους στόχους για τα αυτοκίνητα, η εστίαση είναι στην ενίσχυση του εμπορίου εκπομπών ρύπων. Με την «Πράσινη Συμφωνία» – και τη μείωση των εκπομπών CO2 κατά 55% έως το 2030 σε σύγκριση με το 1990 ως ενδιάμεσο βήμα – η Πρόεδρος της Επιτροπής Ursula von der Leyen θέλει να κάνει την Ευρώπη την πρώτη ουδέτερη ως προς το CO2 ήπειρο. «Η οικονομία μας, η οποία βασίζεται στα ορυκτά καύσιμα, έχει φτάσει στα όριά της», δήλωσε η von der Leyen κατά την παρουσίαση του πακέτου για το κλίμα. «Το CO2 πρέπει να έχει τιμή. Αυτή η τιμή πρέπει να είναι τόσο υψηλή ώστε οι άνθρωποι να επιλέγουν την καθαρή και φιλική προς το περιβάλλον λύση.
Για τον τομέα της κινητικότητας, δύο πρωτοβουλίες είναι κεντρικές. Η πρώτη είναι ότι θα δημιουργηθεί ένα ξεχωριστό σύστημα εμπορίας εκπομπών ρύπων για καύσιμα που χρησιμοποιούνται στις μεταφορές και τα κτίρια. Σύμφωνα με την Επιτροπή, αυτό έχει ως στόχο να «αντισταθμίσει την έλλειψη μείωσης των εκπομπών ρύπων στις οδικές μεταφορές και τα κτίρια» – ο τομέας των μεταφορών όχι μόνο δεν έχει εξοικονομήσει CO2 αλλά ότι έχει αυξήσει τις εκπομπές μάλιστα.
Ως «συμπλήρωμα της εμπορίας εκπομπών ρύπων» για τις οδικές μεταφορές, θα υπάρξουν αυστηρότερα πρότυπα εκπομπών CO2 για όλα τα οχήματα. Όπως έχει ήδη γίνει γνωστό, η Επιτροπή αποφάσισε τη σταδιακή κατάργηση των οχημάτων με κινητήρες εσωτερικής καύσης από το 2035. Οι εκπομπές CO2 από καινούργια οχήματα θα μειωθούν κατά 100 τοις εκατό έως τότε – με άλλα λόγια, στο μηδέν. Ως ενδιάμεσος στόχος για το 2030, η Επιτροπή της ΕΕ προτείνει μείωση κατά 55% σε σύγκριση με το 2021.
Σε σύγκριση με την τρέχουσα μείωση του 37,5 τοις εκατό, το 55 τοις εκατό είναι ένας πιο αυστηρός στόχος, αλλά ο στόχος μείωσης του CO2 για το 2030 δεν αποδείχθηκε αρκετά υψηλός όπως ήταν προηγουμένως υπό συζήτηση. Οι παρατηρητές βλέπουν αυτήν την εξέλιξη ως έναν κλασικό συμβιβασμό στον οποίο φαίνεται να επικράτησε ο Αντιπρόεδρος της Επιτροπής Frans Timmermans. Ο Timmermans ήθελε το 2035 να είναι το τέλος των αυτοκινήτων με κινητήρες εσωτερικής καύσης ενώ άλλοι Επίτροποι το 2040 το νωρίτερο. Δεδομένου ότι η Επιτροπή αποφασίζει ομόφωνα, υπήρξε συμφωνία για το 2035, αλλά μειωμένος ενδιάμεσος στόχος για το 2030.
Ωστόσο, μια μείωση 55% σε σύγκριση με τα 95 γραμμάρια CO2 ανά χιλιόμετρο που ισχύει για το 2021 σημαίνει ότι η τιμή στόχος για το 2030 είναι μικρότερη από 43 γραμμάρια CO2 ανά χιλιόμετρο. Λαμβάνοντας υπόψη τις εξελίξεις τα τελευταία δύο χρόνια, αυτό είναι σχεδόν αδύνατο με κινητήρες εσωτερικής καύσης μόνο. Οι κινητήρες που υπάρχουν σήμερα πρέπει να εξελιχθούν περαιτέρω και να υποβοηθηθούν με ηλεκτροκίνηση σε κάποιο βαθμό ώστε να επιτευχθούν τα 43 γραμμάρια.
Το γεγονός ότι ο συμβιβασμός επιτεύχθηκε αρκετά αργά σε αυτήν τη μορφή αποδεικνύεται επίσης από μια δημοσίευση της συμβουλευτικής εταιρείας McKinsey. Η εταιρία είχε δημοσιοποιήσει ήδη μια πρώτη αντίδραση λίγο πριν από την παρουσίαση στις Βρυξέλλες – και είχε αναφερθεί σε έναν στόχο μείωσης 60% έως το 2030.
Δεδομένου ότι τα στοιχεία είναι εντούτοις σωστά, με μια μικρή απόκλιση, ακολουθούν εν συντομία οι βασικές δηλώσεις: Μια μείωση κατά 60% των εκπομπών CO2 από τα καινούργια αυτοκίνητα έως το 2030 θα σήμαινε ότι σχεδόν το 70 τοις εκατό των πωλήσεων καινούργιων οχημάτων και το 25 τοις εκατό των υφιστάμενων θα πρέπει να είναι ηλεκτρικά κατά το έτος-στόχο.
Περίπου έξι εκατομμύρια δημόσια σημεία φόρτισης θα χρειάζονται για αυτά τα οχήματα το 2030 και περισσότερα από 10.000 σημεία φόρτισης πρέπει να τίθενται σε λειτουργία κάθε εβδομάδα από τώρα και στο εξής – η McKinsey, στη μελέτη της δεν κάνει διάκριση μεταξύ φορτιστών AC, DC και φορτιστών υψηλής απόδοσης. Για την κατασκευή όλων αυτών των αυτοκινήτων, θα πρέπει να κατασκευαστούν περίπου 20 gigafactories στην Ευρώπη – και να παράγονται μπαταρίες χωρητικότητας 600 GWh. Επίσης, η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας στην ΕΕ θα αυξηθεί κατά πέντε τοις εκατό.
Η επέκταση των σημείων φόρτισης θα ενσωματωθεί στην αναθεώρηση της Οδηγίας για τα Εναλλακτικά καύσιμα (AFID)
Δεν παρατηρήθηκε μεγάλη αλλαγή στους στόχους για την ανάπτυξη των υποδομών φόρτισης: Σύμφωνα με την αναθεωρημένη οδηγία AFID (οδηγία για τις υποδομές εναλλακτικών καυσίμων), τα κράτη μέλη θα υποχρεωθούν να δημιουργήσουν ένα αξιόπιστο δίκτυο σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Ένας σταθμός ταχείας φόρτισης πρέπει να λειτουργεί κάθε 60 χιλιόμετρα κατά μήκος των αυτοκινητοδρόμων και ένας σταθμός πλήρωσης υδρογόνου κάθε 150 χιλιόμετρα για τα βαρέα οχήματα. «Αυτός ο κανονισμός διασφαλίζει ότι θα υπάρχει επαρκής δημόσια φόρτιση σε κάθε κράτος μέλος για την κάλυψη των αναγκών του μεγαλύτερου στόλου αυτοκινήτων μηδενικών εκπομπών που θα κυκλοφορήσουν στην αγορά, συμπεριλαμβανομένων των αναθεωρημένων προτύπων CO2», δήλωσε η Επιτροπή. Η AFID θα ρυθμίσει επίσης την πρόσβαση στην ηλεκτρική ενέργεια για πλοία, φορτηγίδες και αεροσκάφη σε μεγάλα λιμάνια και αεροδρόμια.
Σε ένα κείμενο με ερωτήσεις και απαντήσεις, η Επιτροπή δίνει περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο θα πραγματοποιηθεί ο μετασχηματισμός του στόλου και η ανάπτυξη των υποδομών. Μέχρι το 2030, “τουλάχιστον 30 εκατομμύρια ηλεκτρικά αυτοκίνητα” αναμένεται να κυκλοφορούν. Θα πρέπει να υπάρχουν ένα εκατομμύριο σημεία φόρτισης έως το 2025 και 3,5 εκατομμύρια έως το 2030. Για τους σταθμούς φόρτισης κατά μήκος των αυτοκινητοδρόμων, 300 kW ανά τοποθεσία πρέπει να είναι διαθέσιμα έως το 2025 – με “τουλάχιστον 150 kW”, οπότε πιθανώς πρέπει να υπάρχουν δύο σημεία φόρτισης με αυτήν την ισχύ. Έως το 2030, θα πρέπει να υπάρχουν 600 kW – δηλαδή τέσσερα σημεία φόρτισης με 150 kW το καθένα. Οι «στόχοι βάσει στόλου» σκοπό έχουν να διασφαλιστεί ότι θα έχει εγκατασταθεί 1 kW χωρητικότητας φόρτιση για κάθε ηλεκτρικό αυτοκίνητο με μπαταρία που θα είναι ταξινομημένο σε κράτος μέλος. Με άλλα λόγια: εάν ο αριθμός των ταξινομήσεων των ηλεκτρικών αυτοκινήτων αυξάνεται πιο γρήγορα, η επέκταση της φόρτισης πρέπει επίσης να προχωρήσει πιο γρήγορα.
Το κείμενο ερωτήσεων και απαντήσεων αναφέρει επίσης στόχους για τα ηλεκτρικά φορτηγά με μπαταρίες. Εδώ, πρέπει να παρέχονται σημεία φόρτισης με 1,4 MW κάθε 60 χιλιόμετρα κατά μήκος των αυτοκινητοδρόμων έως το 2025 και 3,5 MW έως το 2030. Επιπλέον, όπως αναφέρθηκε, θα πρέπει να υπάρχει σταθμός πλήρωσης υδρογόνου για ελαφρά και βαρέα επαγγελματικά οχήματα κάθε 150 χιλιόμετρα.
Το κατά πόσον όλοι οι στόχοι της Επιτροπής της ΕΕ θα υλοποιηθούν με αυτόν τον τρόπο παραμένει ένα ανοιχτό ζήτημα. Πρώτα απ ‘όλα, οι οδηγίες, όπως η AFID, πρέπει να εγκριθούν από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο – οι τροποποιήσεις τους είναι πιθανές. Οι οδηγίες είναι νόμοι-πλαίσια της ΕΕ, και για το λόγο αυτό στη συνέχεια πρέπει να ενσωματωθούν στο εθνικό δίκαιο από τα κράτη μέλη και τα κοινοβούλιά τους – στην πράξη πρόκειται για μια διαδικασία που διαρκεί πολλά χρόνια.
Πηγές: ec.europa.eu(ανακοίνωση), europa.eu (Πρόταση της επιτροπής για την αναθεώρηση της AFID(σε μορφή PDF),europa.eu(Ερωτήσεις και Απαντήσεις)
